Historia Żydów w Poznaniu sięga XIV wieku, kiedy wybudowano w mieście pierwszą synagogę, dziś niestety nieistniejącą. Możesz natomiast odwiedzić inne miejsca związane z kulturą żydowską: dom modlitwy przy ulicy Stawnej, który jest obecnie jedyną funkcjonującą synagogą w Poznaniu, a także Cmentarz Żydowski oraz ulicę Żydowską.
Obejrzyj miasto oczami społeczności żydowskiej i zakochaj się w nim na nowo!
Ulica Żydowska – gdzie tradycja spotyka nowoczesność
W XV wieku właśnie tę ulicę – nazywaną wcześniej Sukienniczą
lub Tkaczy – przydzielono Żydom jako
getto. Po pożarze w 1803 roku
zostało ono zlikwidowane, a jego mieszkańcy mogli osiedlać się w dowolnych
częściach miasta, choć większość z nich nie chciała jej opuścić. W późniejszych
latach mieszkańcy wielokrotnie wnosili pisma do magistratu, prosząc o zmianę
nazwy ulicy, ponieważ uważano ją za obraźliwą. W 1918 roku zyskała imię Michała Herza, ale zaledwie rok później przywrócono jej
historyczną nazwę. Obecnie na ulicy Żydowskiej znajdują się liczne
puby, kawiarnie oraz restauracja. Jej najbardziej charakterystycznym punktem jest
murowana Nowa Synagoga i Kościół Najświętszej Krwi Pana Jezusa stojący w
miejscu kamienicy Świdwów-Szamotulskich.
W pobliżu zlokalizowane są najlepsze hotele w Poznaniu – np. hotel
Mercure Poznań Centrum – które będą
doskonałą bazą wypadową dla miłośników spotkań
z historią. Pokój można zarezerwować za pośrednictwem portalu Accor.
Synagogi w Poznaniu – tropem historii
Pierwsza, obecnie już nieistniejąca, synagoga w Poznaniu powstała w
okolicach XIV wieku przy skrzyżowaniu ulic Szewskiej i Dominikańskiej. Została
zniszczona przez jeden z wielu szalejących w mieście pożarów,
zastąpiono ją zatem Starą Synagogą, którą wybudowano
na ulicy Żydowskiej. W miejscu najstarszej synagogi kilkaset lat później
powstała Synagoga Tempel. Niestety żadna
z nich nie przetrwała do czasów
obecnych – zostały zniszczone w czasie II wojny światowej lub rozebrane ze
względu na uszkodzenia. Starą Synagogę zastąpiło Schronisko dla Starców i
Zniedołężniałych oraz Nowa Synagoga znajdująca się przy
Skwerze Rabina Akiwy Egera. W czasie okupacji zamieniono ją w pływalnię dla żołnierzy Wehrmachtu, natomiast
obecnie jest ona jednym z ważniejszych
zabytków na
trasie turystycznej Traktu Królewsko-Cesarskiego. Jedyną
działającą synagogą w Poznaniu jest gminny dom modlitwy mieszczący się przy
ulicy Stawnej. Nabożeństwa szabatowe odbywają się w nim co dwa tygodnie,
natomiast święta żydowskie są obchodzone według kalendarza żydowskiego.
Poznański Cmentarz Żydowski
W Poznaniu istniało kilka cmentarzy żydowskich. Pierwszy powstał w XV wieku na Złotej Górze w pobliżu
obecnego kościoła jezuitów.
Kolejny założono na Muszej Górze w
okolicach placu Wolności, ale został
on zlikwidowany z rozkazu pruskiej królowej
Luizy, która nie chciała z okien swojego domu oglądać pogrzebów ani
nagrobków. W XIX wieku gmina żydowska otworzyła cmentarz przy obecnej ulicy Głogowskiej,
lecz w czasie II wojny światowej został zdewastowany przez nazistów. Potem
tereny te sprzedano pod budowę Międzynarodowych Targów
Poznańskich. Jedyną pozostałością po
dawnej nekropolii jest odtworzony fragment cmentarza na podwórku przy
kamienicy znajdującej się pod numerem 26A. To tutaj pochowano rabina
Akiwę Egera, którego grób stał
się celem pielgrzymek Żydów z całej
Polski. Pozostałości po dawnym cmentarzu, w tym m.in. dziesiątki macew, czyli żydowskich nagrobków,
przewieziono na teren cmentarza komunalnego na Miłostowie. Poszukując śladów innych
cmentarzy żydowskich, warto wybrać się także do Muzeum
Martyrologicznego w Żabikowie.